„Psychologia ma długie dzieje,
lecz krótką historię”. Jej „historia” rozpoczyna się bowiem w XVI wieku wraz z
terminem „psychologia”, upowszechnionym dopiero dwa stulecia później przez niemieckiego
filozofa Christiana Wolffa (1679–1754). Z kolei następne sto lat (1889)
przyszło poczekać na wyodrębnienie się psychologii jako osobnej dziedziny
wiedzy.
Długie dzieje psychologii to natomiast
wielowiekowe rozważania o duszy – περὶ ψυχῆς (peri psychés) – de anima. Arystoteles (384 BC –322 BC),
autor pierwszego w dziejach traktatu O duszy, wiąże duszę z życiem i przypisuje jej posiadanie wszystkim
istotom żywym: roślinom – wegetatywną, zwierzętom – zmysłową, a człowiekowi – rozumną.
Tomasz z Akwinu (1224/25–1274) nawiązuje wyraźnie w swojej filozofii do ujęć
Arystotelesa, ale znacznie rozbudowuje teorię człowieka, opierając się na
swojej nowatorskiej wizji rzeczywistości (w której dominuje akt istnienia) oraz
uwzględniając osiągnięcia kilku kolejnych stuleci refleksji (filozofów
chrześcijańskich, arabskich i żydowskich).
Wyodrębniony z antropologii Tomasza
z Akwinu i podjęty w tej książce repertuar tematów usprawiedliwił potraktowanie
go jako psychologa.
